Historia Parafii
Trudne początki
Gdy na Bykowinie rozpoczęto budowę nowego osiedla, Ks. Józef Cogiel, który był wówczas proboszczem w parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa na Bykowinie, rozpoczął starania o budowę nowego kościoła. Biskup przychylnie podszedł do tej prośby, dlatego w 1983 r. skierował do parafii NSPJ ks. Henryka Stegmanna z poleceniem budowy świątyni. Właśnie wtedy ks. Stegmann wraz z ks. Coglem podjęli starania, o zgodę na budowę nowego Kościoła. W tamtych czasach jej uzyskanie zgody nie było takie proste i przeważnie kończyło się odmową. Jednak tym razem władze pozytywnie rozpatrzyły prośbę o budowę. Powodem tego mógł być fakt, że teren, jaki wyznaczono, był bagnisty, a w miejscu, gdzie miał stanąć kościół, był staw. Ks. Henryk Stegmann jednak się tym nie przejmował i nie poddał się do końca.
W czerwcu 1983 r. Ojciec Święty Jan Paweł II przyjechał do Polski z II pielgrzymką do Ojczyzny. Początkowo miał przybyć do Piekar, gdzie przez wiele lat głosił kazania. Piekary nie pomieściłyby takich tłumów, dlatego na miejsce spotkania Papieża ze Ślązakami wyznaczono lotnisko Muchowiec. Po przybyciu Papież dokonał poświęcenia kamieni węgielnych pod nowe kościoły. Wśród nich znalazł się kamień pod budowę nowej świątyni na Bykowinie.
Nim rozpoczęto budowę kościoła, w trosce o to, by wprowadzający się na nowe osiedle mieszkańcy mogli uczestniczyć w Mszach św., 3 października 1983 r. przystąpiono do budowy kaplicy. Choć warunki pogodowe niezbyt sprzyjały pracy, a trwała nieprzerwanie od godz. 7 rano aż do zmroku.
Dwa miesiące później, tj. 19 grudnia 1983 r., ks. bp Ordynariusz Herbert Bednorz dokonał poświęcenia kaplicy pw. św. Barbary.16 kwietnia 1984 r. ks. Bp Józef Kurpas skierował pismo do ks. Stefana Cyganka, nowego proboszcza na Starej Bykowinie, ks. Henryka Stegmanna, proboszcza w Kochłowicach, ks. Joachima Krupy oraz proboszcza na Wirku, ks. Dziekana Konrada Seligmana. W piśmie tym informuje, że Kuria Diecezjalna ma zamiar wystąpić do Wydziału ds. Wyznań Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach o zgodę na erygowanie parafii przy kaplicy św. Barbary. Po wyrażeniu zgody przez Urząd d/s wyznań, Kuria Diecezjalna wydała dekret ustanawiający Parafię p.w. św. Barbary. Dekret ten obowiązywał od dnia odczytania tj. 24 czerwca 1984 roku i został odczytany w Kościele NSPJ w Bykowinie, Trójcy Przenajświętszej w Kochłowicach oraz w Kaplicy św. Barbary. W tym samym czasie ks. Henryk Stegmann został ustanowiony administratorem parafii. W dokumencie tym czytamy m.in., że ?(…) Kuria Diecezjalna powiadomi Urząd Wojewódzki o zamiarze mianowania Księdza [Henryka Stegmanna] proboszczem tamtejszej parafii?. W styczniu 1985 roku Ksiądz Stegmann otrzymał dekret ustanawiający go proboszczem Parafii p.w. Św. Barbary i już w maju przystępuje do budowy domu katechetycznego. Warto zatrzymać się nad autentycznymi zapiskami z tamtego okresu, które zamieszczone zostaną w galerii. Nasza parafia miała niespełna półtorej roku a już przeżywała swoją pierwszą Wizytację Kanoniczną. 26 i 27 października 1985 roku przybył na Bykowinę ksiądz biskup Czesław Domin, wtedy też między innymi udzielił bierzmowania młodzieży naszej parafii.
Kolejnym bardzo ważnym wydarzeniem w historii parafii był dzień 6 grudnia 1985 roku, wtedy to ks. biskup Damian Zimoń poświęcił nowo wybudowany Dom Katechetyczny, który służy nam nieustannie po dziś dzień.
Rozpoczęcie budowy kościoła nastąpiło wiosną 1987 roku. Jak wspominają nasi parafianie, którzy pomagali przy budowie:
?? tu się nic nie marnowało, przynosiło się deski wyciągało się z nich gwoździe, które potem prostowano, zbierano również cegły i ostukiwano je do ponownego użycia. Żeby stworzyć mocne fundamenty pod budujący się kościół potrzebne były duże ilości stali??
Jak wspomina siostra ś.p. ks. proboszcza Stegmanna pani Helena Stegmann ? Trojnar
?? ludzie, którzy się sprowadzili na Bykowine chętnie przychodzili pomagać na budowie lecz nie mieli żadnych narzędzi, wszystko to trzeba było zakupić. Jedynie starsi mieszkańcy Bykowiny, którzy mieszkali w domkach jednorodzinnych mieli swoje narzędzia, które przynosili ze sobą na budowę kościoła??.
Do roku 1987, jak również później, to czas zbierania kolekty w innych parafiach na budowę naszego kościoła. Pieniądze napływały z różnych stron nawet z zagranicy. Na placu budowy można było spotkać wielu parafian, mężczyzn i kobiety, młodzież a także wikarych z proboszczem na czele.
Gdy do Polski przyjeżdżał ksiądz Burkard Hoffman wraz z grupą młodzieży niemieckiej, wiele razy pomogli przy budowie. Projekt kościoła wykonali architekci Henryk Nawratek, Bartłomiej Brzóska i Piotr Fischer, projektanci całego osiedla. Z dokumentów, do których udało nam się dotrzeć, dowiadujemy się, iż 14.04.1987 roku z naszej parafii skierowane zostało pismo do Urzędu Miejskiego w Rudzie Śląskiej z prośbą o wydanie zgody na budowę fundamentów. Następnie po otrzymaniu zgody dnia 6.11.1987 roku Wydział Urbanistyki Architektury i Nadzoru Budowlanego przy Urzędzie Miejskim w Rudzie Śląskiej skierował pismo do Wydziału do Spraw Wyznań przy Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach w sprawie akceptacji projektu technicznego kościoła w kompleksie obiektów sakralno ? kościelnych. Dwa miesiące później do parafii przyszła odpowiedz w której Urząd d/s Wyznań nie wniósł żadnych zastrzeżeń co do projektu. Kilka Miesięcy później ks. proboszcz Henryk Stegmann otrzymał zaświadczenie z Urzędu ds. Wyznań, które miał złożyć w Państwowym Biurze Notarialnym, gdzie po sporządzeniu umowy działki o powierzchni 3266 m?, 7605 m? i 312 m? które były własnością państwa przechodzą na rzecz Parafii Rzymsko Katolickiej pw. św. Barbary w Rudzie Śląskiej ? Bykowinie. Powyższa nieruchomość jest przeznaczona na budowę kościoła.
Fundamenty pod budowę nowego Kościoła zaczęto zalewać w Maju 1988 roku. Z dniem 15 marca 1989 roku zwrócono się z kolejną prośbą do Urzędu Miejskiego w Rudzie Śląskiej o zgodę na Budowę Kościoła, które zostało wydane 20 czerwca 1989 roku.
Wczytując się w Ogłoszenia Parafialne z tamtego okresu na każdym miejscu napotykamy doniesienia z placu budowy, jak również podziękowania do mężczyzn, młodzieży oraz kobiet które nie wstydziły się przyjść pomagać w pracy na budowie. Jeśli pozwalała na to pogoda i były wszystkie materiały prace trwały nieprzerwanie od rana do wieczora. Z ambony proszono o pomoc spawaczy do pomocy przy spawaniu, cieśli do przygotowania szalunków pod fundamenty. Z początkiem roku 1989 proboszcz zwrócił się z prośbą o pomoc przy transporcie, a następnie rozładowywaniu dużych ilości żelaza. Gdy pogoda na to pozwalała można było na nowo zacząć dalszy etap betonowania a później można było rozpocząć pierwszy etap murowania. W czerwcu i w lipcu 1989 roku rozpoczęto betonowanie filarów i zbrojenie ścian. Ponownie w czasie wakacji gościła w Polsce młodzież z Essen. Ks. Stegmann nawoływał: ??skoro niemiecka młodzież nam pomaga to i nasza młodzież również może przyjść z pomocą…?. W sierpniu odbyło się dalsze betonowanie kolejnej części kościoła tj.: ścian, słupów i kolumn. Prace trały nadal do końca września, kiedy ogłoszono, że zabrakło drutu wiązałkowego i prosi się o pomoc. Pod koniec listopada parafianie zostali poinformowani, że za uzbieraną kolektę zakupiono pierwszą partie dwuteowników na konstrukcję dachu. Z początkiem marca 1990 roku trały dalsze prace związane z betonownie kolejnych segmentów. Kronika parafialna podaje, że ??nieliczni mężczyźni pracowali przy budowie. Ks. Proboszcz zaprasza innych mężczyzn do pomocy. Wysłane zostały zaproszenia?? .W marcu 1991 roku przygotowano teren do wykopania rowu, w którym poprowadzono kabel elektryczny do budującego się Kościoła. Na terenie budowy nieustannie trwało betonowanie kolejnych segmentów. Ofiara jaka została zebrana na Kolędach przeznaczono na zakup dalszej stalowej konstrukcji dachu.
18.06.1992 roku w Uroczystość Bożego Ciała została odprawiona Pierwsza Msza Święta w środku budującego się Kościoła. Młodzież została poproszona, aby raz w miesiącu w sobotę w godzinach od 10:00 ? 15:00 pomagać na budowie. W pierwszej połowie roku 1993 Stegmann przeszedł zawał serca i trafił do szpitala w Goduli. W Lipcu 1993 roku betonowano wieże budującego się Kościoła. Zawał serca księdza proboszcza Stegmanna doprowadził do zmian personalnych w naszej Parafii. 1 Września 1993 roku dekretem księdza Arcybiskupa ks. Jerzy Nowak został mianowany administratorem naszej parafii, a dotychczasowy proboszcz Henryk Stegmann został przeniesiony na czas rekonwalescencji do Parafii św. Józefa w Czarkowie. ? Tak więc w tym miejscu zakończył się kolejny etap w Historii naszej Parafii.
Nowy Administrator Ksiądz Jerzy Nowak bez trudu odnalazł się w nowej parafii, budowa naszego kościoła nieprzerwanie ruszyła dalej do przodu. Jak podaje kronika parafialna w styczniu 1994 roku: ??zostały przywiezione belki stropowe na zadaszenie nowego kościoła?? .Gdy tylko pogoda na to pozwalała można było rozpocząć dalsze prace na wysokościach. Podczas gdy w naszej parafii dzieci przystępowały do Pierwszej Komunii Świętej, sprzedawano cegiełki na zakup dzwonów parafialnych.
W uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa w roku 1994 odprawiona została Msza Święta przy budującym się kościele. Kronika również wspomina, iż ?? 19 czerwca została również zebrana specjalna kolekta na dalszą budowę naszej świątyni, a o godzinie 15:00 odbyło się losowanie nagród rzeczowych za sprzedawane cegiełki na budowę kościoła??. Przy budowie nie brakowało rąk do pracy, do pomocy również przychodziła młodzież, a także i dzieci. Cały czas trwały prace związane z montowanie konstrukcji dachowej.
W styczniu 1995 roku w Ludwisarni Felczyńskich zostały wykonane dzwony zamówione w roku 1993. Ciekawą inicjatywą był koncert zespołów tanecznych ? Silesiana? i ?Rudzianie?, który odbył się 24 lutego 1995 roku o godzinie 16:30 w DK Huty Pokój, dochód z koncertu przeznaczony został na budowę naszej świątyni.
W październiku dotarła do nas radosna wiadomość, że ksiądz Arcybiskup Damian Zimoń mianował dotychczasowego Administratora księdza Jerzego Nowaka proboszczem naszej Parafii. W grudniu została ukończona konstrukcja dachu i wieży, na której zamontowano trzy dzwony: Św. Barbary, Św. Rodziny i Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Dzwony zostały poświęcone przez Metropolitę Górnośląskiego Księdza Arcybiskupa Damiana Zimonia 4 grudnia 1995 r. podczas pierwszej Mszy Świętej odprawione w naszym kościele.
?Kto Kościół buduje niebo sobie szykuje?
Budowa Kościoła jeszcze trwała, kiedy to w naszej archidiecezji odbywała się peregrynacja Kopii Jasnogórskiego Obrazu. Obraz gościł w naszej parafii 17 i 18 października 1997 roku.
Na przybycie Pani Jasnogórskiej przygotowywali naszą Parafie Ojcowie Oblaci ze zgromadzenia Marii Niepokalanej. Rekolekcje były głoszone podczas rannej i wieczornej Mszy św. Nauki stanowe zostały wygłoszone dla: kobiet, mężczyzn, młodzieży oraz emerytów i rencistów. Dzieci natomiast miały prowadzone rekolekcje po południu. Rekolekcje zakończyły się w dzień powitania kopii Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Obraz Matki Bożej nasza parafia przejmowała z parafii pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bykowinie. Około godziny 17:00 z naszej budującej się świątyni wyruszyła procesja ulicą Górnośląską do miejsca przejęcia Obrazu. Ok. godziny 17:30 nadjechał samochód ? kaplica, po chwili nastąpił moment przekazania Obrazu Matki Bożej. Po trzykrotnym odśpiewaniu pieśni ?O Maryjo witam Cię? oraz krótkiej modlitwie górnicy wzięli Obraz na swoje ramiona i przy śpiewie pieśni maryjnych oraz modlitwie różańcowej wszyscy wierni wraz z Kapłanami i księdzem Arcybiskupem Damianem Zimoniem udali się do budującego się Kościoła.
W Kościele ok. godziny 18:00 nastąpiła liturgia powitania Kopii Obrazu Jasnogórskiego. Po okadzeniu Obrazu została odśpiewana Ewangelia o Nawiedzeniu świętej Elżbiety, a następnie ksiądz Dziekan Zygmunt Długajczyk odczytał telegram Ojca Świętego Jana Pawła II z okazji Peregrynacji w Archidiecezji Katowickiej. Po odczytaniu Telegramu ksiądz proboszcz Jerzy Nowaka osobiście powitał Cudowny Obraz:
„W październikowy wieczór witamy Cię Królowo Różańca Św. w Kopii Jasnogórskiej Ikony. Witamy Cię w tych surowych murach naszej niedokończonej jeszcze niezbyt pięknej świątyni, ale witamy Cię pięknym, pełnym miłości, otwartym sercem, słuchając Twego polecenia: ?Czyńcie wszystko co Jezus wam powie?. Czarna Madonno, wspomóż nas w drodze do wielkiego Jubileuszu Drugiego Tysiąclecia i wspieraj nasze wysiłki, by ten Boży Dom w Roku Jubileuszowym mógł być oddany Twojemu Synowi. Maryjo w Kopii Jasnogórskiego Obrazu. Polecam Ci całą nasza wspólnotę pod wezwaniem św. Barbary, wszystkie rodziny, chorych i osamotnionych, wszystkie zawody i stany a szczególnie miej w opiece naszych górników, nauczycieli i wychowawców. Polecamy Ci naszą młodzież i dzieci ? przyszłość Kościoła, a także tych którzy zbłądzili na drogach swego życia, abyś matczynym sercem doprowadziła ich do Twego Syna. Z wszystkich niewiast wybrana, przyjdź i drogę wskaż, Córko Ludu Bożego ? do Syna Twego nas prowadź.”
Następnie została odprawiona uroczysta Msza Święta której przewodniczył Arcybiskup Damian Zimoń. Po niej natomiast trwały modlitwy przed Obrazem Kopii Jasnogórskiej.
O północy została odprawiona Pasterka Maryjna na którą zostali zaproszeni księża którzy pracowali w naszej Parafii. 18 Października w godzinach popołudniowych pożegnaliśmy Obraz Matki Bożej i został przekazany do Parafii p.w. Trójcy Przenajświętszej w Kochłowicach. I tak Kopia Ikony Jasnogórskiej opuściła mury naszego budującego się Kościoła. ? ?Święta Barbara dziewica i męczennica patronka przed Bogiem dla miasta Ruda Śląska?? 3 grudnia 1996 roku Kancelaria Rady Miejskiej w Rudzie Śląskiej skierowała na ręce księdza Proboszcza Jerzego Nowaka uchwałę podjętą przez Radę Miasta w sprawie wyrażenia woli ustanowienia św. Barbary patronką miasta Ruda Śląska. Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów na mocy uprawnień udzielonych jej przez papieża Jana Pawła II, z dniem 3 Lutego 1998 roku zatwierdziła Świętą Barbarę, dziewicę i męczennicę, patronką przed Bogiem dla miasta Ruda Śląska.
Prace budowlane w naszej świątyni nieustannie podążały do przodu, kiedy to 6 czerwca 1998 roku nasza wspólnota parafialna przeżywała niecodzienną uroczystość. Na Mszy Świętej celebrowanej przez księdza Abpa Damiana Zimonia św. Barbara miała stać się uroczyście Patronką Miasta Ruda Śląska. Podczas tego wydarzenia obecni byli również wszyscy proboszczowie Rudy Śląskiej, władze Wojewódzkie, Samorządowe wraz z Panem Prezydentem Edmundem Sroką, mieszkańcy Rudy Śląskiej oraz liczne poczty sztandarowe.
W prezbiterium ustawiono figurę świętej Barbary a nad nią zamieszczono napis: ? Patronko nasza wstawiaj się za nami?. Po rozpoczęciu najświętszej Eucharystii przybyłych gości przywitał dziekan dekanatu rudzkiego ksiądz Jan Małysek proboszcz z parafii Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Goduli.
Po odczytaniu Dekretu Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów metropolita górnośląski osobiście przekazał dekret na wieczną cześć i pamiątkę władzą miasta, wyrażając również swoją wdzięczność że to uroczyste przekazanie dokumentu odbywa się w Kościele św. Barbary jedynym kościele poświęconym tej patronce w naszym mieście. W kazaniu ksiądz arcybiskup nawiązał do wydarzenia w których górnicy przed wiekami przyjęli św. Barbarę za swoją Patronkę, dziś przybywa do was w sposób uroczysty i staje się również patronką waszego miasta i chce uczyć nas zawierzenia Bogu. Arcybiskup w kazaniu nawiązał również do naszej świątyni w następujących słowach:
?? budujecie tutaj Kościół świętej Barbary od wielu lat, jest coraz piękniejszy zmierzacie do terminu jego poświęcenia, ksiądz proboszcz obstaje przy roku 2000. Chcę wam naprawdę błogosławić by ta świątynia poświęcona waszej patronce mogła być także wyrazem waszej wiary??
4 Grudnia 1998 roku w szpitalu w Mikołowie zmarł nagle pierwszy proboszcz naszej Parafii Ksiądz Henryk Stegmann.
Prace przy naszym Kościele powoli dobiegały końca. Na ścianach świątyni zamocowano stacje drogi krzyżowej. A w oknach umieszczono witraże które przedstawiały Matkę Bożą Piekarską, św. Barbarę, św. Floriana, św. Jacka, św. Jerzego i św. Marka, a w dwóch oknach umieszczono witraże w których znalazło się Logo Roku Jubileuszowego po jednym z tych witraży widniał napis Poświęcenie Kościoła 03.12.2000 r.
Jeszcze w roku 1999 rozpoczęto prace pod budowę nowego probostwa. Bezpośrednim przygotowaniem do uroczystości poświęcenia kościoła były Misje Święte, które prowadzili Księża Salezjanie.
Misje Święte rozpoczęły się w 26 listopada i trwały do 3 grudnia w tym też czasie przed kościołem poświęcono Krzyż Misyjny.
W I niedziele Adwentu o godzinie 16:00 w dotychczasowej Kaplicy rozpoczęło się powitanie księdza arcybiskupa Damiana Zimonia. Na tę uroczystość licznie przybyli kapłani z sąsiednich parafii, kapłani którzy pracowali w naszej parafii oraz kapłani którzy pochodzili z naszej parafii. Następnie wszyscy przeszli w procesji do nowej świątyni, tam przedstawiciele naszej parafii wręczyli księdzu Arcybiskupowi klucze do nowej świątyni. Homilie wygłosił ks. Dziekan Zygmunt Długajczyk, w swym kazaniu wielokrotnie nawiązywał do historii naszej parafii. Po wyznaniu wiary odśpiewano Litanie do wszystkich świętych po której ksiądz Arcybiskup złożył w ołtarzu relikwie św. siostry Faustyny a następnie dokonał konsekracji ołtarza oraz ścian olejem krzyżma świętego.
Po Komunii świętej nastąpiły liczne podziękowania księdzu Arcybiskupowi za poświęcenie naszej nowej świątyni. Na uroczystości nie mógł być obecny Prezes Rady Ministrów Jerzy Buzek, dlatego jego słowo odczytał do zebranych ks. Grzegorz Olszowski kapelan księdza Arcybiskupa. Na koniec uroczystości przemówił ksiądz Arcybiskup:
Jest to naprawdę wielka radość dla wszystkich, dla was tutejszych mieszkańców dla wszystkich gości że ta świątynia przed dzień uroczystość św. Barbary została poświęcona. […] Chcę jeszcze raz wspomnieć pierwszego budowniczego ś.p. księdza Henryka Stegmanna. Z wielkim entuzjazmem przystąpił do wznoszenia tych murów. I lekarz po pewnym czasie mówi ksiądz zachorował na serce musi się przenieść. Nie było to łatwe młodego ambitnego budowniczego zresztą jak ciężko był chory nadwerężywszy tutaj swoje siły świadczy fakt że poszedł na drugą parafie i tam szybko umarł. Chce mu naprawdę podziękować. Łaski dokończenia tej budowy dostał ks. proboszcz Jerzy Nowak. Pamiętam jak go tutaj posyłałem z jakim lękiem przyjmował Dekert biskupa. Wiedział co go tutaj czeka, przyznam ja też nie wiedziałem co będzie, ale wiedziałem jedno że ksiądz proboszcz postanowił przystąpić do dzieła z całkowitym poświęceniem??
Ksiądz Arcybiskup na koniec zachęcił wszystkich wiernych aby podziękować księdzu proboszczowi za ukończenie budowy nowego kościoła, oklaski i śpiew sto lat a na koniec Błogosławieństwo Arcybiskupa zakończyło tę niecodzienną uroczystość jaką było Poświęcenie Nowego Kościoła. Od dnia poświęcenia parafianie uczestniczą w mszach św. niedzielnych i świątecznych w kościele, w tygodniu liturgia sprawowana jest w kaplicy bocznej poświęconej Bożemu Miłosierdziu. W 20 sierpniu 2002 roku została zakończona budowa nowego probostwa, które zostało poświęcone przez Metropolitę Górnośląskiego ks. Arcybiskupa Damiana Zimonia dnia 26 marca 2003 roku.
W latach 2004 ? 2009 rozebrana została stara Kaplica z częścią starego probostwa. Przeprowadzono gruntowny remont Domu Katechetycznego. W parafii od 2005 roku zamieszkiwał ks. rezydent Zygfryd Wieleba. 19 września 2006 roku doszło do zalania kościoła po oberwaniu chmury. Od 13 maja 2007 roku w Parafii Odprawiane są nabożeństwa ku czci Matki Boskiej Fatimskiej.
Także w 2007 roku przeprowadzono kapitalny remont Domu Katechetycznego oraz przeprowadzono – Prace związane z wystrojem kościoła.
W czerwcu 2009 roku nasza Parafia obchodziła 25 rocznice istnienia, uroczystością przewodniczył Metropolita Górnośląski ks. abp Damian Zimoń. Kolejnym ważnym wydarzeniem były II Misje Święte które przeprowadzili Ojcowie ze zgromadzenia św. Rodziny. Misje przygotowały Parafię na uroczystość związaną z 10 rocznicą poświęcenia naszego Kościoła. Parafia nie tylko przygotowywała się duchowo, ale również odmalowano cały Kościół.
Zapraszamy do Galerii Zdjęć Historii Naszej Parafii:
Zasoby Archiwalne:
Archiwum Parafii pw. Św. Barbary w Bykowinie
Archiwum Redakcji L’Osservatore Romano
Archiwum Szkoły Podstawowej nr 2 i Gimnazjum nr 6 im. W. Korfantego w Bykowinie
Fotografie Autorstwa:
- Foto ? Marek
- Danuta Miler Foto-Wideo Studio $
- Zbiory prywatne:
- Rodzina Dulian
- Rodzina Maksym
- Rodzina Stegmann
- Rodzina Stempin
- Rodzina Szafarczyk
- Rodzina Wojtala
przygotował Sebastian Pustelnik